Türkiye için “2022” birçok alandaki probleminin çözüme kavuşturulduğu bir yıl oldu.

Öğrencilerin KYK borçları silindi, taşeron işçiler ekibe geçirildi. Kamuya 3600 ek gösterge getirildi. Temel gıdadan KDV yüzde 2’e indirildi, çiftçiye destek sunar verildi. Toplumsal konut projesi başlatıldı. İhtiyaç sahiplerine doğalgaz desteği sağlandı.  Asgari ücretten vergi kaldırıldı. İşverene asgari ücret desteği getirildi. EYT’de sona gelindi ve kapsamı belirlendi. Dar gelirlinin 2 bin liraya kadar olan faturalara ilişkin icra borçları silindi.

Geniş çerçevede destek sunar yapılmış oldu, kararlar verildi

Bu yıl eğitimden sağlığa, emek verme hayatından ailenin desteklenmesine, Türk lirasının güçlendirilmesinden dar gelirlilerin desteklenmesine, ticari yaşamdan dev ulaştırma projelerine kadar pek fazlaca mevzuda vatandaşa dokunan mühim adımlar atıldı.

Sıhhat sisteminde gelir adaletsizlikleri ve uygulamadan kaynaklı bazı sorunların önüne geçmek için hazırlanan ve “Beyaz Düzeltim” olarak adlandırılan yeni düzenlemeler 2022’de hayata geçirildi.

Peki çözüm yolunda 2022’de neler yapılmış oldu:

Ekonomiye ilişkin “poşet” kanun teklifi TBMM Genel Kurulunda yasalaştı

Bu doğrultuda, sağlıkçılara yönelik şiddetin önlenmesi, hatalı tıbbi uygulama (malpraktis) dolayısıyla sıhhat çalışanlarına oluşturulan davalarda kasıt olmadıkça tazminatı devletin üstlenmesi, sağlıkçıların mali ve özlük haklarının iyileştirilmesine yönelik yasalar çıkarıldı.

Bakanlığın ek ödeme sistemini sil baştan yapılandırıldığı yeni yönetmelikle de kadro unvan, ek ödeme, kurum hizmet, doktor dışı personelin taban ek ödeme katsayıları şeklinde ödemelere ilişkin alanlarda pozitif düzenlemeler yapılmış oldu.
Düzenlemeyle Bakanlık hastanelerinde görevli olup hastaneden ek ödeme alan uzman hekimler içinde herhangi bir ücret dengesizliği yaşanmaması sağlandı.

Sözleşmeli personele kadro adımı

Kamudaki sözleşmelilere kadro müjdesi de 2022’ye damga vuran gelişmeler içinde yer aldı.

Bu kapsamda, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4/B maddesi temel dayanak haline getirilerek “sözleşmeli personel statüsü” tekrardan belirlendi.
Buna bakılırsa, yöresel idareler dahil 3 yılı dolmuş sözleşmeliler bir yıllığına aday memurluğa geçirilecek. Düzenlemeden kamudaki 520 bin sözleşmeli personelden 424 bini faydalanacak.

3600 ek gösterge tamamlandı

Emek harcama ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı, 5,3 milyon işgören ve işgören emeklisini kapsayan 3600 ek gösterge çalışmasını da bu yıl tamamladı.

Memurların, kadro unvanı/derecesi, hizmet sınıfı, görevin önemi, mesuliyet düzeyi, hiyerarşik konumu ve eğitim durumu esas alınarak belirlenen ek gösterge sisteminde meydana getirilen düzenlemelerle kamu hiyerarşisindeki kimi aksaklıklar giderildi, memurların hem emekli ikramiyelerinde hem de emekli aylıklarında iyileştirmeler yapılmış oldu.

Bu kapsamda, ilk olarak birinci dereceye gelmiş olmak şartıyla tüm öğretmenlerin, 2 yıl ve üstü yükseköğrenim mezunu polislerin, alan sınırlaması olmaksızın 2 yıl ve üstü yükseköğrenim mezunu tüm sıhhat çalışanı ve din görevlilerinin ek göstergeleri 3600’e yükseltildi.

Ek olarak avukat, il müdürü, bekçi, uzman jandarma ve uzman erbaş şeklinde 3000 ek göstergeli tüm meslek gruplarının da 3600 ek gösterge düzenlemesinden faydalanmaları sağlandı.

Dört meslek grubunun yanı sıra toplumsal tarafların beklentileri dikkate alınarak il müdür yardımcısı, ilçe müdürü, şube müdürü, gelir uzmanı ve mali hizmetler uzmanları şeklinde kariyer uzmanları ile denetmenlerin de 2200 olan ek göstergeleri 3600’e çıkarıldı.

Öğretmenlere yeni meslek kanunu

Öğretmenlere yönelik birçok yeniliği içeren Öğretmenlik Meslek Kanunu da TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı.

Kanunla eğitim öğretim hizmetlerini yürütmekle görevli öğretmenlerin atamaları ve mesleki gelişimleriyle kariyer basamaklarında ilerlemeleri düzenlendi.

Öğretmenlik mesleği, aday öğretmenlik döneminden sonrasında “öğretmen”, “uzman öğretmen” ve “başöğretmen” olmak suretiyle üç kariyer basamağına ayrıldı.
Uzman öğretmen ve başöğretmen unvanını haiz olanların, eğitim ve öğretim tazminatında iyileştirmeye gidilecek düzenleme kapsamında, uzman öğretmenlere ödenen eğitim öğretim tazminatı yüzde 20’den yüzde 60’a, başöğretmenlere ödenen eğitim öğretim tazminatı ise yüzde 40’tan yüzde 120’ye yükseltildi.

Birinci dereceli kadroda vazife icra eden öğretmenlerin ek göstergeleri 3600’e çıkarılan düzenleme doğrultusunda, öteki derecelerde bulunan öğretmenler bakımından da artış sağlandı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 24 Kasım Öğretmenler Günü’nde yapmış olduğu açıklamada, Öğretmenlik Kariyer Basamakları Yazılı Imtihanı sonuçlarının belli bulunduğunu duyurdu. Buna bakılırsa, muaf tutulanlarla 516 bin 974 öğretmen “uzman öğretmen”, 66 bin 679 uzman öğretmen “başöğretmen” olma hakkı kazanmıştır.

Tahsil kredisi borcu faizsiz ödenecek

2022’de Yüksek Tahsil Kredi ve Yurt Hizmetleri Kanunu’nda meydana getirilen değişiklikle, tahsil kredisi alanların, borçlarını, aldıkları miktar kadar ödemesine olanak sağlandı.

Tahsil kurumundan mezun olan ya da herhangi bir nedenle öğretim kurumuyla ilişiği kesilenler, 2 yıl sonrasında adım atmak suretiyle, kredi almış olduğu kadar sürede ve aylık dönemler halinde borcunu verebilecek.

Borçlu, borcunu erteleme talebinde bulunduğunda, borçlunun çalışmadığının SGK’den teyit edilmesi halinde, ilk yıl herhangi bir ilave olmadan, sonraki yıllarda ise her yıl için verilen miktara yüzde 10 ilave edildikten sonra ödeyeceği meblağ hesaplanacak sadece ilgili yılda TÜFE’nin yüzde 10’dan azca olması halinde bu oran uygulanacak. Erteleme işlemi en fazla üç kere yapılabilecek.

Ödemenin askerlik dönemine denk gelmesi halinde, borçlunun talebi üstüne herhangi bir ilave yapılmaksızın askerlik sürecinin sonuna kadar kredi borcu ertelenecek.

EYT’de problem çözüldü

2022 yılı, emeklilikte yaşa takılanların (EYT) yaşamış olduğu probleminin da çözümü yolunda adım atılmış olduğu bir yıl oldu.

Bu kapsamda, 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olanların EYT kapsamında kabul edilmesi benimsendi.

Çıkarılacak düzenlemeyle, prim ve sigortalılık süresi şartlarını karşılayanlar, yaşa bakılmadan emeklilik hakkı kazanmış olacak.

EYT düzenlemesi ile ortalama 2 milyon 250 bin vatandaşın emekli olma hakkına ulaşması planlanıyor.

Aileler desteklendi

“Türkiye Aile Destek Programı” ile 2022’de evlatların gereksinimlerinden elektrik faturalarına kadar geniş bir alanda ailelere ödeme yapılmış oldu.
Program kapsamında bugüne dek 2,8 milyon tekil haneye 9,2 milyar lira destek sağlandı.

Bu yıl ek olarak cemevlerine yönelik düzenleme de hayata geçirildi.

Bu kapsamda, bayındır planlarının tanziminde, planlanan beldenin ve bölgenin şartları ile ihtimaller içinde gereksinimleri göz önünde tutularak lüzumlu cemevi bölgeleri ayrılacak.
İl ve ilçelerde mülki yönetim amirinin izni alınmak ve bayındır mevzuatına uygun olmak şartıyla cemevleri yapılabilecek.

Cemevlerinin aydınlatma giderleri ise Kültür ve Gezim Bakanlığınca karşılanacak.

Türk Lirası’nı güçlendirme adımları atıldı

Gömü ve Maliye Bakanlığınca yürütülen Kur Korumalı Mevduat ve Katılma Hesapları (KKM) Uygulaması ile Türkiye ekonomisini derinden etkileyen dolarizasyonda da mühim çözülmeler oldu. Döviz kuru oynaklığı azaltılarak ihracatçıların öngörü kapasitesine de katkı sağlandı.

Mevcut durumda ortalama 2,09 milyon mudinin ortalama 1,47 trilyon liralık tasarrufu (78,6 milyar dolar) bu hesaplarda değerlendiriliyor.

KKM’nin uygulanmaya başlanmasıyla mevduat ve katılma hesaplarındaki dolarizasyonda mühim bir gerileme kaydedildi. 17 Aralık 2021 itibarıyla yüzde 69 olan toplam yabancı para mevduatının toplam mevduat içindeki oranı 23 Aralık 2022 itibarıyla yüzde 46,9 düzeyine geriledi.

Aynı tarih itibarıyla KKM’nin toplam mevduat içindeki oranı yüzde 17, vadeli Türk lirası mevduat içindeki oranı yüzde 39,6 düzeyinde seyrediyor.

Altın tutum ekosistemi devreye girdi

Altın tutum ekosistemi çerçevesinde de Mart-Aralık 2022 döneminde 15 bin 95 kilogramlık (16,5 milyar liralık) altın tasarrufu Türkiye ekonomisine kazandırıldı. KKM uygulaması Türk lirasına itimatı, finansal istikrarı ve öngörülebilirliği çoğaltmak amacıyla 2023 sonuna kadar uzatıldı.

Merkez Bankası verilerine bakılırsa, bankalardaki toplam yabancı para mevduat 7 Ocak’ta 260 milyar 689 milyon dolar düzeyinde bulunurken bu sayı 23 Aralık itibarıyla 229 milyar 281 milyon dolara geriledi. Aynı dönemde yurt içi yerleşiklerin yabancı para mevduatları da 207 milyar 215 milyon dolardan 177 milyar 243 milyon dolara düştü.

Ticarette sicil affı iş dünyasını rahatlattı

Öte taraftan, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da değişim yapılarak, tüketicileri daha ileri seviyede koruyacak adımlar atıldı.

Yeni kanunla kredi sözleşmelerinden mesafeli satışlara, dönem dinlence sözleşmelerinden satış sonrası hizmetlere kadar tüketici lehine mühim düzenlemeler hayata geçirildi.

Elektronik ticaretin düzenlenmesiyle ilgili adımlar da atılırken e-ticarette etkin ve adil rekabet ortamının korunmasına yönelik düzenleme yapılmış oldu, aksi yönde faaliyetlere yüksek yönetimsel para cezaları belirlendi.

Karşılıksız çıkan çeki protesto edilmiş, senet, kredi kartı ve öteki kredi borçlarını zamanında ödeyemedikleri için Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezine bildirilen kişiler için sicil affı getirildi.

İhracat destekleri tekrardan düzenlenerek, kapsamı genişletildi ve bunların tutarları artırıldı. Tüm destek unsurlarında hedef ülkelere yönelik destek oranları ilave 25 puana kadar yükseltildi.

Dar gelirliler için atılan adımlar

Bu yıl dar gelirlilere yönelik de çeşitli düzenlemeler uygulamaya alındı. Bu kapsamda vatandaşların kira öder şeklinde taksitlerle mahalli ve yatay mimari anlayışına bakılırsa inşa edilmiş konut projeleriyle ev sahibi olması için Cumhuriyet tarihinin en büyük toplumsal konut hamlesi başlatıldı.

Bakiye takip tutarı 2 bin lira ve altına düşen icra takibindeki alacaklar tasfiye edildi. Böylelikle ortalama 5,5 milyon vatandaşın icra takibinden kurtulması hedeflendi.

Enerji kullanımına devlet desteği

Çalışanlara naturel gaz ve elektrik yardımının vergi ve sigorta priminden muaf tutulması, nakit ödenen yiyecek bedelinin gelir vergisine kural dışı getirilmesi de hem istihdam piyasasına hem de işveren yükünün azaltılmasına katkı sağlamış oldu.

Öte taraftan, meskenler ile tarımsal sulamada kullanılan elektriğin KDV’si yüzde 18’den 8’e düşürüldü. Sivil cemiyet kurumlarının elektrik aboneliğinin ticarethane statüsünden konut statüsüne dönüştürülmesi, 4 milyon hane için elektrik ve naturel gaz desteği sağlanması adımları da küresel enerji fiyatlarının üstün dereceli kırdığı bu yıl kullananların bütçesini rahatlattı. Ek olarak 300 binden fazla haneye naturel gaz tüketim desteği sağlandı.

Ulaştırma ve haberleşmede dev yatırımlar

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca yürütülen çalışmalarla İstanbul başta olmak suretiyle ulaştırmadaki aksaklıkların, Türkiye’nin dört bir tarafındaki trafik problemininin çözümü için birçok dev projeye imza atıldı.

Malkara-Çanakkale Otoyolu ve 1915 Çanakkale Köprüsü, Konya-Karaman Süratli Tren Hattı, Pendik-Sabiha Gökçen Havalimanı Metro Hattı, Eğiste Viyadüğü, Yeni Yusufeli Yolları, Assos-Troya Tünelleri ve Gaziray başta olmak suretiyle birçok proje hem bölgeye hem de ülke ekonomisine büyük katkılar sağlamış oldu.

Rize-Artvin Havalimanı ile Tokat Yeni Havalimanı açıldı

Rize-Artvin Havalimanı ile Tokat Yeni Havalimanı vatandaşların hizmetine sunuldu. Amasya-Merzifon Havalimanı Yeni Terminal Binası tamamlanarak, havalimanının kapasitesi artırıldı.

Bu yıl 101 kilometresi otoyol olmak suretiyle toplam 440 kilometre bölünmüş yol, 20,5 kilometrelik 119 köprü, 59,5 kilometrelik 18 tünel inşa edildi, 998 kilometrelik bitümlü sıcak karışım kaplama imalatı yapılmış oldu.

Türksat 5B hizmete alındı

Uydu filosunun en güçlüsü olan Türksat 5B hizmete alınarak, kontakt alanında kilitler çözüldü. Türksat 5B kapasitesi, durağan(durgun) uydulara bakılırsa 20 kat daha çok olarak hizmet vermeye başladı.

KDV’de sadeleştirme adımları

Senelerdir üstünde çalışılan vergide sadeleştirme çalışmalarında da bu zamanda mühim adımlar atıldı. KDV Sistemini Sadeleştirme Programı kapsamında temel besin ürünlerinde yüzde 8 olan KDV yüzde 1’e indirildi.

Yeme içme hizmetlerinde KDV oranı yüzde 8 olarak belirlenirken temel gereksinim maddelerinin KDV oranı da yeknesaklaştırılarak yüzde 18’den 8’e çekildi.

Çiftçilerin destek ödemeleri öne çekildi

AA’nın haberine bakılırsa, öte taraftan, çiftçilerin tarımsal üretimi için ehemmiyet arz eden bir sonraki dönem yatırılacak destek ödemeleri de öne çekildi. Bu kapsamda, 2023 yılı üretime hazırlık dönemindeki finans ihtiyacını karşılamak için 2023 yılı mart ayında ödenecek mazot ve gübre desteğinin 6 ay ilkin verilmesi sağlandı. Bu kapsamda ortalama 1,1 milyon çiftçiye yalnız mazot ve gübre alımında kullanacakları 8,6 milyar lira tutarında destek sunuldu.