Suriye’de Esad rejimi, ülkede çıkan iç harp süresince 21 kez af yasası deklare etti.

Af kararlarına karşın, alıkonulan minimum 135 bin kişiden bir tek 7 bin 351’inin salıverildiği ortaya çıktı.

Suriye’de sivillere yönelik hak ihlallerini belgeleyen Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR), Esad rejiminin ülkede 11 yıldan fazla süredir devam eden iç muharebede açıklamış olduğu göstermelik af yasalarını ele alan bir rapor yayınladı.

21 kez af yasası çıkarıldı

SNHR’nin verilerine gore, Esad rejimi Mart 2011-Ekim 2022’de 21 kez af yasası çıkardı.

Rejimin güvenlik birimlerine ilişkin gözaltı merkezleri ve cezaevlerinde 3 bin 684’ü çocuk, 8 bin 469’u hanım 135 bin 253 şahıs halen alıkonuluyor. Bunların büyük kısmının akıbeti bilinmiyor.

“Rejim, bu adımı cezaevlerinde muhaliflere yer açmak için attı”

Alıkonulanlara ilişkin gerçek rakamların, tespit edilenlerden daha çok olduğu vurgulanırken, rejimin cezaevinde alıkoyduğu kişileri “rehin” olarak tuttuğu belirtiliyor.

Esad rejiminin ilk olarak 2011 başlarında çıkardığı göstermelik af yasasıyla cezaevlerinde daha evvelinde çeşitli suçlara karışmış kişileri özgür bıraktığı aktarılan raporda, “Rejim, bu adımı cezaevlerinde muhaliflere yer açmak için attı.” ifadesi yer ediniyor.

Bir tek 7 bin 300 civarında şahıs salıverildi

Ağın verilerine gore, 11 yılda duyuru edilen çeşitli “af yasaları”na karşın, alıkonulan on binlerce kişiden bir tek 7 bin 351’i özgür kaldı.

2011’de 482, 2012’de 2 bin 8, 2013’te 1378, 2014’te 1539, 2015’te 293, 2016’da 171, 2018’de 154, 2019’da 356, 2020’de 302, 2021’de 82, 2022’de ise bir tek 586 şahıs söz mevzusu yasalardan yararlanarak salıverildi.

Yasalardan yararlanmak isteyenler alıkonulabiliyor

Esad rejiminin çıkardığı yasalardan yararlanmak isteyen, güvenlik birimlerince aranan kişilerin, belli bir süre içinde teslim olması gerekiyor.

Ağ, duyuru edilen sözde af yasalarından bu şekilde yararlanmak isteyenlerden minimum 1867’sinin güvenlik birimlerince alıkonduğunu belirtti.

Aftan yararlanmak istedikleri sırada alıkonulanlardan 34’ünün ise işkence yada idam edilerek öldürülmüş olduğu kaydedildi.

Aileleri dolandırma aracı

Suriye’de rejimin güvenlik güçlerince alıkonulanların aileleriyle bağlantı kurulmasına izin verilmiyor.

Aileler ise çoğu zaman güvenlik birimlerince yürütülen şebekeler üstünden evlatlarının akıbetleri hakkında para karşılığında data almaya çalışıyor.

SNHR’nin raporunda, bu şebekelerin, alıkonulanların “af yasası” yöntemiyle özgür bırakılması mevzusunda destek olacakları vaadiyle aileleri kandırıp paralarını almış olduğu bilgisine yer verildi.

Ağın raporunda, Mayıs 2022’de açıklanan af yasası sonrası minimum 1574 dolandırıcılık vakasının kaydedildiği aktarıldı.

2018’den beri haber alınamadı

AA’nın haberine gore, raporda konuşmasına yer verilen sivillerden, soyadı belirtilmeyen Halid, yakını Hüseyin Ali’nin, tarlasında çalışırken Mayıs 2018’de rejim güçlerince alıkonulduğunu sadece sonrasında kendisinden haber alamadıklarını söylemiş oldu.

Başkent Şam’da yaşayan bir aracı avukatla tanıştıklarını ve bu kişinin “para karşılığında Hüseyin Ali’nin özgür kalmasına destek olabileceğini” belirttiğini dile getiren İdlibli Halid, yaşadıkları dolandırıcılık vakasını şöyleki söyledi:

“Bizlere cesedi verilmedi, hayatta bulunduğunu öğrendik”

“Avukata istediği paranın tümünü verdik. Sadece herhangi bir data alamadık. Uzun süre sonrasında ve sık sık aramamızın peşinden avukat, bizlere (Mayıs 2021’de) Hüseyin’in öldüğü bilgisini aldığını söylemiş oldu.

Sadece bizlere cesedi verilmedi. Iyi mi ve nerede öldüğü hakkında da data alamadık. Taziye çadırı açtık. Sadece 2022’deki af yasası sonrası Hüseyin’in hayatta bulunduğunu ve özgür kaldığını öğrendik. Avukatın bizi dolandırdığını sonradan öğrendik.”

“Aflara” karşın taşınmazlarını geri alamıyorlar

Raporda, af yasasıyla özgür bırakılanların, rejim güçlerince el konulmuş olan mal varlıklarını geri alamadığı vurgulandı.

Özgür kalan kişilerin taşınmazlarının mülkiyetini geri almak için mahkemeye başvurması gerektiği sadece yine alıkonma korkusunun buna engel olduğu açıklandı.