Tiroid, boynun ön kısmında yer edinen, 6 santimetre yüksekliğinde ve 6 santimetre genişliğinde ve ağırlığı 30 gramı geçmeyen bir bezdir. Tüm bezler şeklinde tiroid de hormon üretir.

Tiroid bezi tesiri vücudun tüm hücreleri için lüzumlu olan T3 (triiyodotironin) ve T4 (tetraiyodotironin yada tiroksin) hormonlarını üretir. Tiroid hormonlarının vücudun ihtiyacına nazaran salgılanması için beyindeki minik bir bez olan hipofiz bezi, direkt tiroide tesir eden düzenleyici bir hormon üretir. Bu hormon TSH (tiroid uyarıcı hormon) hormonudur. TSH’nin görevi, kandaki tiroid hormonlarının seviyesi düştüğünde tiroidi uyarmaktır.

T3 ve T4 seviyesi oldukça yüksek olduğunda, kısaca tiroid oldukça fazla hormon ürettiğinde hipertiroidizmden ortaya çıkar. tam tersi durum ise yetersiz hormonal üretimin olduğu hipotiroidizmdir.

Tiroid bozukluklarının sebepleri

Tiroid bozuklukları bazı durumlarda yetersiz TSH düzeylerinden, bazı durumlarda ise bezin kendi içindeki sorunlardan doğar.

Hipotiroidizmin en yaygın şekli, vücudun tiroid dokusunu yok eden antikorlar ürettiği otoimmün bir durum olan Hashimoto tiroiditidir. Tiroidin ameliyatla alınması ve bazı ilaçların kullanılması da hipotiroidizme niçin olabilir.

Hipotiroidizmin öteki ihtimaller içinde sebepleri içinde bazı hipofiz ve hipotalamus sorunları ve iyot eksikliği yer alır. Bazı bebekler doğumdan itibaren hipotiroidizm emareleri gösterir, buna konjenital hipotiroidizm denir.

Hipertiroidizmin de değişik sebepleri vardır. En yaygını Graves hastalığıdır (zehirli guatr). Bu durum, bağışıklık sistemi tiroid bezini uyaran ve aşırı aktiviteye ve tiroid hormon düzeylerinin artmasına yol açan bir antikor ürettiğinde ortaya çıkar.

Toksik multinodüler guatr da hipertiroidizmin başka bir şeklidir. Tiroid adenomları yada tiroiddeki anormal doku nodülleri, devamlı olarak aşırı tiroid hormonları üretir.

Hipertiroidizm, hipofiz oldukça fazla TSH ürettiğinde de ortaya çıkar ve tiroid bezinin devamlı olarak uyarılmasına niçin olur. Hipofiz tümörü, yüksek TSH seviyelerine niçin olabilir.

Hipertiroidizmin bir başka ihtimaller içinde sebebi tiroidit, kısaca tiroid iltihabıdır. Bu durum, tiroid iltihaplandığında ortaya çıkar. Tiroidit, hipertiroidizme yada tam tersine hipotiroidizme ilerleyebilir.

4 tip tiroid kanseri vardır, bunlar papiller, foliküler, anaplastik ve medüller kanserlerdir. Nadiren öteki kanserler tiroide sıçrarlar.

Tiroid bozukluklarının 10 sessiz işareti

Tiroid bozuklukları metabolizmada birçok değişik sıhhat sorununu tetikleyebilir ve çeşitli emareleri ortaya çıkarabilir. Devamlı net olmayan tiroid bozuklukları emarelerine kesinlikle dikkat etmek gerekir, bundan dolayı tedavi edilmezse emareler kötüleşir.

İşte dikkat edilmesi ihtiyaç duyulan 10 sessiz emare.

Ani anksiyete

Genel olarak anksiyete yaşamamanıza karşın devamlı gerilmiş hissetmeye yada önemsememekten rahatsız olmaya başlarsanız, bu aşırı etken tiroidin bir işareti olabilir. Tiroid hormonlarının aşırı üretimi, hastaların belirli bir sebep olmadan gerilmiş yada endişeli hissetmelerine niçin olur. Beyin o denli uyarılır ki, kişiyi rahatsız edecek bir noktaya kadar heyecanlandırır.

Saç dökülmesi

Saç ve kaş dökülmesi tiroid problemlerinin yaygın bir emaresidir. Düşük yada aşırı etken bir tiroid bezi saç büyümesini bozar. Genel olarak saçların bir çok büyürken, minik bir kısmı dinlenmede kalır. Tiroid hormonları dengesiz olduğunda, dinlenmede kalan kısım artar ve saçlar seyrek görünür.

Sebepsiz yere terleme

Hareket etmeyle ilgisi olmayan aşırı perterleme, aşırı etken tiroidin bir işaretidir. Tiroid vücuttaki enerji üretimini dengeler. Anormal derecede yüksek hormon seviyeleri, metabolizmanın tam kapasitede çalışmasına niçin olabilir ve bu da büyük bir ısı hissine neden olur.

Beyin sisi

Tiroidde herhangi bir bozukluk meydana gelirse bundan ilk olarak beyin etkilenir. Azca etken tiroidi olan insanoğlu çoğu zaman beyin sisi yaşarlar. Genel zihinsel bitkinlik şeklinde bellek sorunları da buna birlikte rol alır. Aşırı etken tiroid ek olarak konsantrasyon problemlerine niçin olabilir.

Aşırı enerji

Tiroid hormonlarının fazlalığı metabolizmayı hızlandırır. Dinlenirken bile çarpıntı sezmek yaygındır.

Gün içinde uyku ihityacı

Büyük bitkinlik yada günün ortasında uyku ihtiyacı hipotiroidizmin bir işareti olabilir. Vücudun enerji üretmek için tiroid hormonlarına ihtiyacı vardır. Hormonlar azca salgılandığı için vücut halsiz düşer ve gün içinde uykuya gerekseme duyar.

Huzursuz tane dönemleri

Tane dönemleriniz ağırlaşırsa, daha uzun sürerse yada daha kısa aralıklarla tekrarlanırsa, tiroidinizin yeterince hormon üretmediğinin bir işareti olabilir. Öte taraftan, tane döneminiz daha hafifse yada daha uzun aralıklarla ortaya çıkıyorsa, aşırı tiroid hormonu üretiminin bir göstergesi olabilir.

Kısırlık yada düşük

Kalıtsal bir kısırlık sebebi olmadan hamile kalma sorunları olan yada hamileliğinin erken dönemlerinde düşük meydana getiren hanımefendiler tiroid bozukluğu yaşıyor olabilirler. Oldukca düşük hormon seviyeleri yumurtlamaya zarar verir ve düşüklerin yanı sıra kısırlığa da yatkınlığı artırır.

Çocuklarda bodurluk

Tiroid problemlerinin çocuklarda tespit edilmesi daha da zor olsa gerek, bundan dolayı emareleri daima gösteremezler. Yaşıtlarına kıyasla mühim gelişme gecikmeleri ortaya çıkarsa, kas ağrısı mevcutsa yada öğretmenleri gerilmiş olduklarını ve konsantrasyon eksikliği yaşadıklarını bildiriyorsa tamamı büyümelerini etkileyebilecek oldukça düşük bir hormonal seviyenin işareti olabilir.

Kilo alamama

Rejiminizi yada fizyolojik aktivite düzeyinizi değiştirmeden daha çok yemenize karşın kilo alamıyorsanız, metabolik aktiviteyi artıran aşırı etken bir tiroidiniz olabilir. Çoğu zaman daima aç hissedilir ve daha çok yeme isteği olur, sadece kilo almak yerine kilo verilir.

Tiroid bozukluklarında tedavi

Hipotiroidizm için tedavi, tiroid hormon replasman tedavisidir. Bu tedavi, tiroid hormonu eksikliğini gidermek için bileşik bir tiroid hormonunun alınmasından oluşur. Tedavi yaşam boyu sürer.

Hormon replasman tedavisinin bir çok durumda hiçbir yan tesiri yoktur. Sadece, hormonun oldukça fazla alınması titreme, çarpıntı ve uyku bozuklukları şeklinde durumlara niçin olabilir. Hamile hanımefendilerin daha çok alması gerekebilir. İlk dozun yada doz değişikliğinin etkilerinin laboratuvar testlerine yansıması çoğu zaman ortalama 4 ila 6 hafta sürer.

Hipertiroidizm tedavileri içinde radyoaktif iyot tedavisi, tiroid bozuklukları için ilaçlar ve ameliyat yer alır. Radyoaktif iyot tedavisi, bazı durumlarda hipertiroidizmi düzeltmek için yeterlidir. Vakaların çoğunda, durumu iyileştirmek için tek doz radyoaktif iyot yeterlidir. Sadece, bezin oldukça fazla tahrip olması durumunda hipotiroidizm meydana gelebilir. Radyoaktif iyot, vücudun geri kalanına zarar vermeyecek kadar düşük bir dozda verilir. Ffetüsün tiroidini tahrip edebileceğinden hamile hanımefendilere asla verilmez.

Antitiroid ilaçlar hipertiroidizmi 6 hafta ila 3 ay içinde düzeltebilir. Bu ilaçlar tiroid bezinin yeni tiroid hormonlarının üretiminde azalmaya niçin olur. Daha yüksek dozlar daha süratli çalışır, sadece deri döküntüleri, mide bulantısı, tat alma duyusu kaybı, karaciğer hasarı ve nadiren kemik iliği tarafınca hücre üretiminin azalması şeklinde yan etkilere niçin olabilir.

Tiroidin cerrahi olarak çıkarılması olan tiroidektomi ameliyatı, bilhassa kanserli nodüllerin varlığı, kanserli olmayan bir nodülün niçin olduğu solunum yada yutma bozuklukları, iyot intoleransı ışınım yada antitiroid ilaçların etkinliğinin olmaması yada sıvı içeren bir nodülün kalıcı sorunlara niçin olması şeklinde durumlarda gereklidir. Tiroidin çıkarılması hipotiroidizme neden olur, bu da tiroid hormon replasman tedavisinin yaşam boyu alınması gerektiği anlamına gelir.

Doktorunuz titreme, süratli kalp atışı, kaygı ve sinirlilik şeklinde hipertiroidizm semptomlarını denetim altına almak için başka ilaçlar da önerebilir. Tiroid kanserlerinin tedavisi çoğu zaman tiroidin çıkarılması, radyoaktif iyot, ışınım tedavisi, kanser önleyici ilaçlar ve hormon salgısının baskılanması dahil olmak suretiyle çeşitli yöntemlerin karışımıyla yapılır.

Tiroide iyi gelen 10 gıda

Sıhhatli bir tiroid için, sıhhatli beslenmeyle başlayarak bazı kolay yaşam seçimi alışkanlıkları destek olabilir. Her gün protein almak gerekir. Tiroid hormonlarının direkt öncüsünü sağlarlar, proteinleri oluşturan 22 amino asitten önde gelen tirozin, tiroid için gereklidir.

Her gün D vitamini açısından varlıklı besinler tüketin. D vitamini tiroid hormonlarının hücrelere girmesine izin verir. Haftada iki kez yağlı balık, süt ürünleri ve mantar şeklinde D vitamini kaynaklarını tüketin.

Tüm öğünlerde meyve ve sebze tüketin. Etken tiroid hormonlarının optimal üretimi için lüzumlu mineraller ve vitaminleri meyve ve sebzelerden alabilirsiniz. Uygun tiroid fonksiyonu için üç temel unsur olan iyot, selenyum ve D vitamini açısından varlıklı yiyecekleri tercih edin.

Bunlar haricinde tiroid sağlığına iyi geldiği malum gıdaları de tüketebilirsiniz.

Yumurta

Yumurtalar ve bilhassa yumurta akı tirozin ihtiva eder. Bu amino asit tiroid hormonlarının üretimi ve dolayısıyla tiroid bezinin muntazam emek harcaması için gereklidir. Vücutta tirozin organik olarak, yumurtalarda da bulunan başka bir amino asit olan fenilalaninden üretilir. 100 gr yumurta 685 mg fenilalanin ve 502 mg tirozin ihtiva eder.

Mercimek

Mercimek, bakla, nohut, fasulye… Baklagiller 100 gramda averaj 2,8 mg demir ile demir açısından zengindir. Demir, enzimatik aktiviteye katılarak tiroid hormonlarının üretimine katkıda bulunur. Eerkekler için günde 10 mg, hanımefendiler için 16 ila 20 mg demir tüketimi önerilmektedir.

Süt ürünleri

Organik yoğurtlar iyi bir iyot deposudur ve tiroidin muntazam emek harcaması için gerekseme duyduğu D vitamini de ihtiva ederler.

Yağlı balıklar

Ton balığı, sardalye, uskumru ve somon şeklinde yağlı balıklar iyot açısından bilhassa zengindir. Haftada minimum iki kez tüketilmeleri önerilir.

Karaciğer

100 gr dana karaciğeri 12 mg çinko sağlar, yetişkinler için günlük tavsiye edilen alımın tamamını karşılar. Ek olarak tavsiye edilen günlük A ve B2 vitamini alımını da büyük seviyede karşılar. tamamı tiroid sağlığı için oldukça önemlidir.

Bitter çikolata

İçerdiği magnezyum, tiroid bezinin çalışmasını elde eden sayısız enzimatik reaksiyonlarda rol oynar. İdeal olarak kakaoda oldukça oranda bulunur. 100 gr bitter çikolata, 150 mg ila 400 mg içinde magnezyum ihtiva eder.

Badem

Badem, eksikliğinde tiroid bezi bozukluğuna niçin olabilecek iyi oranda kalsiyum ihtiva eder.

Kabak çekirdeği

Bu süper gıda çinko bakımından zengindir. Bu antioksidan element tiroidin muntazam emek harcaması için gereklidir ve vücutta depolanmaz. 100 gram kabak çekirdeği 7,6 mg çinko sağlar. Yetişkinler için tavsiye edilen günlük alım miktarı 15 mg’dır. Aynı yararları olan susam tohumlarını da tercih edebilirsiniz.

Mango

Mango, A vitamini içinde ne olduğu yardımıyla tiroidi güçlendirmeye destek verir.

Buğday tohumu yağı

Buğday tohumu yağı, iyi oranda E vitamini ihtiva eder. 1 yiyecek kaşığı buğday tohumu yağı 22 mg E vitamini sağlar ve yetişkinler için tavsiye edilen günlük alım miktarının tamamını karşılar. Ek olarak çinko açısından varlıklı olduğundan tiroid için önemlidir.